شاخص PMI یا شاخص مدیران خرید (Purchasing Managers’ Index) یک شاخص اقتصادی آینده‌نگر است که وضعیت فعلی اقتصاد در بخش خدمات و تولید را مشخص می‌کند. این شاخص نشان می‌دهد که مدیران خرید شرکت‌ها چه نظری در زمینه شرایط بازار، وضعیت کسب و کار، استخدام، خرید مواد اولیه و فروش محصولات دارند.

انواع شاخص PMI چیست؟

شاخص PMI به طور کلی به دو نوع تولیدی و غیرتولیدی تقسیم می‌شود.

شاخص PMI تولیدی، بر اساس پنج بخش اصلی محاسبه می‌شود: سفارش‌های جدید، نرخ استخدام، نرخ تولید، موجودی انبار و زمان تحویل تامین کنندگان. این شاخص نشان می‌دهد که صنعت تولید چقدر فعال و رونق دارد. اگر عدد این شاخص بیشتر از 50 باشد، به معنی انبساط و اگر کمتر از 50 باشد، به معنی انقباض صنعت تولید است.

شاخص PMI غیرتولیدی، بر اساس چهار بخش اصلی محاسبه می‌شود: سفارش‌های جدید، نرخ استخدام، فعالیت تجاری و تحویل تامین کنندگان. این شاخص نشان می‌دهد که بخش خدمات چقدر فعال و رونق دارد. این شاخص هم مانند شاخص تولیدی، اگر بیشتر از 50 باشد، به معنی انبساط و اگر کمتر از 50 باشد، به معنی انقباض بخش خدمات است.

در بعضی کشورها مانند انگلستان و استرالیا علاوه‌بر این دو مورد، یک PMI دیگر نیز به عنوان PMI ساخت و ساز گزارش می‌شود.

همچنین از منظر موسسه‌‌های منتشر کننده PMI در آمریکا، دو موسسه مهم این آمار را هر ماه منتشر می‌کنند.

موسسه مدیریت تامین یا ISM اول هر ماه شاخص PMI خدماتی و تولیدی را منتشر می‌کند. موسسه ISM با نظرسنجی از مدیران خرید بیش از ۳۰۰ شرکت تولیدی و خدماتی اقدام به انتشار آمار PMI خود می‌کند.

موسسه S&P Global یک موسسه جهانی است که آمار PMI را به صورت ماهانه برای بیش از ۳۰ اقتصاد پیشرفته و نوظهور منتشر می‌کند. این موسسه با نظرسنجی از صدها شرکت در سراسر جهان یکی از بزرگترین نظرسنجی‌های اقتصادی جهان را ترتیب می‌دهد. همچنین موسسه S&P Global در ایالات متحده دو بار در ماه اقدام به انتشار آمار PMI می‌کند. بدین ترتیب به فعالین اقتصادی اجازه می‌دهد تا با دیدی باز اقدام به بررسی وضعیت اقتصادی ایالات متحده کنند.

تفاوت PMI ISM و PMI S&PGlobal در چیست؟

در ایالات متحده دو موسسه مجزا اقدام به انتشار آمار PMI می‌کنند. موسسه ISM و موسسه S&P Global. با این حال تمرکز بازار عمدتا بر روی آمار منتشر شده توسط ISM است.

به طور معمول آمار منتشر شده توسط این دو موسسه تفاوت‌هایی با هم دارند. این تفاوت‌ها عمدتا به خاطر روش‌شناسی متفاوت این دو موسسه ناشی می‌شود.

شاخص ISM PMI موسسه ISM مولفه‌های سفارشات جدید، فعالیت‌های تجاری، اشتغال و تحویل تامین کنندگان را با وزن مساوی بررسی می‌کند اما موسسه S&P علاوه بر این چهار مولفه، کسب و کارهای جدید و انتظارات تجاری را با وزن‌های متفاوت بررسی می‌کند.

شاخص PMI چه تاثیری بر فعالین اقتصادی دارد؟

داده‌های PMI و مولفه‌های به خصوص آن بر روی طیف وسیعی از فعالین اقتصادی و سیاست‌گذاران تاثیر می‌گذارد.

فعالین اقتصادی و شرکت‌های تولیدی تصمیمات تولیدی خود را بر اسس سطح سفارشات جدیدی که از مشتریان در آینده انتظار دارند، اتخاذ می‌کنند. در این زمینه اطلاعات PMI در زمینه نرخ سفارشات جدید، نرخ تولید و موجودی انبارها به آنها کمک می‌کنند.

تامین کنندگان در داده‌های PMI به دنبال نرخ تقاضا و سطح موجدی مستریان هستند تا از طریق آن بتوانند قیمت‌های خود را تنظیم و هزینه‌ها را کنترل کنند.

فعالین اقتصادی بر اساس این شاخص روندهای اقتصاد کلان را مشاهده کرده و منابع و بودجه را به صورت بهینه تر تخصیص می‌دهند.

سرمایه‌گذاران این داده‌های را دنبال می‌کنند تا وضعیت آتی اقتصاد را بهتر بسنجند. اگر داده PMI زیر ۵۰ باشد به معنای رکود احتمالی خواهد بود و این مساله می‌تواند سرمایه‌گذاران را به سمت دارایی‌هایی ببرد تا از آنها در برابر رکود اقتصادی محافظت کند. در طرف مقابل اگر این داده‌ها بالای ۵۰ باشد، نشان دهنده رشد اقتصادی است و احتمالا سرمایه‌گذاران را به سمت ریسک‌پذیری بیشتر سوق می‌دهد.

معامله‌گران در بازار فارکس نیز از نزدیک این آمار را دنبال می‌کنند. اگر داده‌های PMI بالای ۵۰ باشد نشان دهنده رشد اقتصادی است. این مساله می‌تواند ارز آن کشور را تقویت کند. همچنین اگر این داده‌ها زیر ۵۰ باشد، نشان دهنده رکود اقتصادی احتمالی است که ارز کشور را تضعیف خواهد کرد.

مزایا و معایب PMI

شاخص PMI نیز مانند هر شاخص و ابزار دیگری مزایا و معایب خاص خودش را دارد. از جمله مزایای این شاخص می‌تواند به موارد زیر اشاره کرد:

شاخص PMI به خوبی قابل تحلیل است. این شاخص طیف وسیعی از نظرسنجی‌ها را به صورت کمی در آورده و به فعالین اقتصادی اجازه می‌دهد تا با مطالعه چند عدد تصمیمات خود را اتخاذ کنند. چنین کاری بسیار مهم است چرا که مطالعه داده‌های کیفی کاری بسیار دشوار است.

همچنین این داده‌ها به ما در درک عمیق‌تر از وضعیت کلی اقتصاد و عملکرد شرکت‌ها کمک می‌کنند. این اطلاعات به مدیران کمک می‌کند تا وضعیت کلی صنعت خود و همینطور وضعیت کلی اقتصاد را بهتر بسنجند و با دقت بیشتری اقدام به اتخاذ تصمیم کنند.

با این حال این داده‌ها معایبی نیز دارند:

اولین عیبی که این داده دارد این است که علی‌رغم اهمیت بالا، کمتر مورد توجه سیاست‌گذاران است. بانک مرکزی عمدتا تصمیمات خود را بر پایه اشتغال و تورم پایه‌ریزی می‌کند. داده‌های PMI اگرچه یک داده آینده نگر است اما تاثیری بر تصمیمات بانک مرکزی ندارد. به همین دلیل توجه بازار نیز بر این داده‌ها بسیار محدود است.

همچنین عیب دیگر این داده آن است که سوگیری زیادی به سمت شرکت‌هایی با وضعیت خوب دارد. شرکت‌هایی که وضعیت مناسبی ندارند یا در آستانه ورشکستگی هستند، عموما اشتیاقی برای شرکت در نظرسنجی‌های ارائه شده ندارند در عوض شرکت‌هایی که در وضعیت خوبی به سر می‌برند عمدتا مشتاق برای پاسخگویی به این پرسشنامه‌ها هستند. به همین دلیل عمدتا اینگونه برداشت می‌شود که داده‌های PMI سوگیری مثبتی به سمت نشان داده وضعیت اقتصادی دارد و وضعیت اقتصاد را به صورت کامل نمایش نمی‌دهد.

سخن پایانی:

تحلیل داده‌های PMI کاری پیچیده و با ریزه‌کاری‌های فراوان است با این حال، اگر بتوان به تحلیل صحیح این داده‌ها با استفاده از سری‌های زمانی دست یافت می‌توان به خوبی آینده اقتصاد را پیش‌بینی کرد. با این حال، باید توجه داشت که این داده‌ها انگیزه سیاست‌گذاران را به صورت مستقیم تحت تاثیر قرار نمی‌دهد و بیشتر به عنوان داده‌های آینده نگر تلقی می‌شوند.

همچنین باید توجه داشت که از نظر معامله‌گران داده‌های PMI خوب یا بد وجود ندارد. داده‌های PMI از هر طرف که منتشر شوند فرصت معاملاتی مخصوص به خود را فراهم می‌کند. از منظر سیاست‌گذاران نیز این داده‌ها باید متعادل باشند. برخلاف تصور عموم سیاست‌گذاران پولی و مالی در کشورها تمایل ندارند که داده‌های PMI بسیار بالا باشد. چرا که بالا بودن این داده‌ها نشان دهنده افزایش قریب الوقوع تورم است.

به طور معمول برای سیاست‌گذاران در بانک مرکزی آمار PMI نزدیک به ۵۵ آمار ایده‌آلی است. همچنین مولفه‌های خاص PMI نیز از اهمیت بالایی برخوردارند. به عنوان مثال اگر اقتصاد در دوره‌ای باشد که تورم رو به افزایش است، مولفه قیمت‌ها مهم خواهد بود یا اگر بیکاری در حال افزایش باشد، مولفه استخدام و اشتغال اهمیت خواهد داشت. به همین دلیل است که تحلیل داده‌های PMI کار پیچیده‌ای است چرا که علاوه‌بر خود سرفصل‌های منتشر شده، تحلیلگران باید به دنبال تحلیل مولفه‌های خاص آن نیز باشند.

شاخص PMI چیست؟ انواع شاخص PMI