چگونه سرمایه گذاری را شروع کنیم؟

• گام اول: مدیریت هزینه
• گام دوم: درک تفاوت سود و حفظ ارزش پول
• گام سوم: درک ماهیت ریسک و اهمیت آن در سرمایه گذاری
• گام چهارم: درک اهمیت تعیین اهداف در سرمایه گذاری
• گام پنجم: راه‌های کاهش ریسک برای شروع سرمایه گذاری
• گام ششم: درک لزوم حفظ سود
• گام هفتم: افزایش پیوسته اطلاعات سرمایه گذاری

بسیاری با مشاهده تورم و کاهش قدرت خرید مستمر، به درک درستی از شرایط اقتصادی کشور رسیده و متوجه شده‌اند که برای جلوگیری از روند پیوسته فقیرتر شدن، چاره‌ای جز سرمایه گذاری ندارند. اما برخی از این افراد نمی‌دانند چگونه سرمایه گذاری را شروع کنند.

اگر شما هم جزو این افراد هستید، این مقاله برای شما نوشته شده است. در این مقاله، گام‌های کلیدی برای شروع سرمایه گذاری را بررسی خواهیم کرد. با رعایت این گام‌ها می‌توانید مسیر درستی را برای دستیابی به اهداف مالی خود ترسیم کنید.

گام اول: مدیریت هزینه

بسیاری از افراد تصور می‌کنند که گام اول برای سرمایه گذاری، انتخاب یک بازار مناسب است. اما با هر سطح درآمد و هر وضعیت مالی، گام اول برای سرمایه گذاری، مدیریت هزینه است. در ادامه لزوم مدیریت هزینه برای شروع سرمایه گذاری را بررسی می‌کنیم.

لزوم مدیریت هزینه برای امکان استمرار سرمایه گذاری

سرمایه گذاری جاده‌ای صاف و بدون دست‌انداز نیست. زمین خوردن در این مسیر غیر قابل اجتناب است. بنابراین اگر نتوانید هزینه‌های خود را مدیریت کنید، نمی‌توانید به صورت پیوسته منابع مالی برای سرمایه گذاری را فراهم کنید.

برای استمرار در سرمایه گذاری، باید بخشی از درآمد ماهانه خود را به سرمایه گذاری اختصاص دهید. این موضوع مستلزم کاهش هزینه‌های غیرضروری و اولویت‌بندی مخارج است. واقعا تفاوتی ندارد درآمد یا هزینه‌های شما کم یا زیاد است. به هر حال باید مدل زندگی خود را به نحوی تغییر دهید که مدیریت هزینه به یک روال روتین برای شما تبدیل شود.

لزوم مدیریت هزینه برای مقابله با تصمیمات احساسی

مدیریت هزینه‌ها نه تنها به شما کمک می‌کند منابعی برای سرمایه گذاری فراهم کنید، بلکه از تصمیم‌گیری‌های احساسی در زمان بحران نیز جلوگیری می‌کند. افرادی که هزینه‌های خود را مدیریت نمی‌کنند، معمولاً در شرایط سخت مالی دچار استرس می‌شوند و تصمیماتی می‌گیرند که به ضرر سرمایه آن‌هاست.

به عنوان مثال، اگر هزینه‌های خود را به درستی مدیریت نکنید و با افزایش ناگهانی هزینه‌ها روبرو شوید، ممکن است برای جبران کسری مالی خود، با یک اقدام احساسی در سرمایه گذاری، نه تنها در جبران کسری مالی موفق نباشید، بلکه ضرر خود را دو چندان کنید. 

گام دوم: درک تفاوت سود و حفظ ارزش پول

«سود» و «حفظ ارزش پول» متفاوت هستند. حفظ ارزش پول به معنای جلوگیری از کاهش قدرت خرید پول در برابر تورم است. اما سود به معنای افزایش ارزش پول، بیش از نرخ تورم است. در کشورهایی با نرخ تورم بالا، این موضوع اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

به عنوان مثال، نگه داشتن پول نقد در بانک در شرایط تورمی مثل کشور ایران، باعث می‌شود به تدریج ارزش واقعی پول کاهش یابد. زیرا سودی که بانک به شما پرداخت می‌کند، کمتر از نرخ تورم است. 

وقتی به عنوان مثال، نرخ تورم در کشور 35 درصد است، رشد پول زیر 35 درصد مساوی کاهش ارزش پول، رشد پول برابر 35 درصد، مساوی حفظ ارزش پول و رشد پول بالای 35 درصد به معنای سود است.

چه زمانی حفظ ارزش پول ضروری است؟

گاهی اوقات باید سود کردن را رها کرده و بیشتر به فکر حفظ ارزش پول باشید. مثلا شرایطی را در نظر بگیرید که به زودی به پول خود نیاز دارید. اگر ریسک کنید و وارد سرمایه گذاری شوید، ممکن است از اصل پول ضرر کنید. پس در این شرایط، بهتر است به فکر حفظ ارزش پول باشید.

شرایطی را تصور کنید که برخی از بازارها نزولی هستند و سرمایه گذاری در بازارهای دیگر بسیار پر ریسک است یا شما دانش لازم برای ورود به آن بازار را ندارید. در چنین شرایطی نیز بهتر است به جای تصمیم‌گیری شتاب‌زده، ابتدا به فکر حفظ ارزش پول باشید تا راهی مناسب برای سرمایه گذاری پیدا کنید.

چقدر سود؟ مسئله این است!

در شروع سرمایه گذاری باید به این سوال پاسخ دهید که به دنبال چقدر سود هستید؟ توقع دارید سرمایه شما تا چه حد رشد کند؟ شاید بپرسید چرا این سوالات اهمیت دارد؟ به این دلیل که چاه طمع، انتها ندارد.

بسیاری از افراد هنگام سرمایه گذاری دچار طمع می‌شوند و به دنبال کسب سودهای بسیار بالا هستند. اما این موضوع معمولاً با افزایش ریسک همراه است و ممکن است منجر به از دست دادن سرمایه شود. درک این موضوع که سود بیشتر معمولاً با ریسک بالاتر همراه است، به شما کمک می‌کند که در سرمایه گذاری‌های خود واقع‌بین باشید.

بهتر است پیش از سرمایه گذاری مشخص کنید که به چه میزان سود نیاز دارید تا اهداف مالی خود را برآورده کنید. این کار از طمع جلوگیری می‌کند و به شما اجازه می‌دهد سرمایه گذاری‌های منطقی‌تر و کم‌ریسک‌تری انجام دهید.

گام سوم: درک ماهیت ریسک و اهمیت آن در سرمایه گذاری

بسیاری از افراد، به خصوص آن‌هایی که به تازگی وارد دنیای سرمایه گذاری شده‌اند، برداشت نادرستی از ریسک دارند. این افراد تصور می‌کنند ریسک، معادل ضرر است. اما ریسک به معنای وجود احتمال ضرر است.

توجه به این تفاوت، در کنار این نکته که ریسک با ذات سرمایه گذاری آمیخته است، ما را متوجه می‌کند که در هر جایی سرمایه گذاری کنیم، نوعی از ریسک در کمین ما نشسته است. پس حالا که گریزی از ریسک نیست، باید به جای فرار از ریسک، انواع ریسک را بشناسیم.

آشنایی با انواع ریسک

ریسک به طور کلی به دو دسته زیر تقسیم می‌شود.

• ریسک‌های سیستماتیک
• ریسک‌های غیر سیستماتیک

ریسک‌های سیستماتیک، مواردی هستند که خارج از کنترل ما هستند و برای مدیریت یا کاهش آن‌ها، هیچ کار مستقیمی نمی‌توانیم انجام دهیم. در خصوص این ریسک‌ها صرفا باید با آگاهی از آن‌ها، راه‌هایی را پیدا کنیم تا کمتر در معرض آسیب قرار نگیریم.

مثلا نوسان بازار به واسطه اتفاقات سیاسی یک ریسک سیستماتیک است. بازارهایی مثل طلا و بورس (مخصوصا در کوتاه مدت) به شدت تحت تاثیر چنین ریسک‌هایی قرار دارند. اما به عنوان مثال بازار ملک کمتر تحت چنین عواملی دچار نوسان شدید می‌شود.

ریسک‌های غیر سیستماتیک، مواردی هستند که یا به واسطه اشتباه ما رخ می‌دهند، یا می‌توانیم آن‌ها را مستقیم کنترل کنیم. مثلا خرید فیزیکی طلا و نگهداری آن، ریسک سرقت یا گم شدن دارد. برای مدیریت این ریسک می‌توانید یا طلا را به صورت فیزیکی نخریم، یا برای نگهداری آن راهکاری امن پیدا کنیم.

خیلی از اوقات، برخی از بازارها به عنوان بازارهای بدون ریسک معرفی می‌شوند. این بازارها یا درگیر ریسک‌های سیستماتیک نیستند، یا ذات آن بازار کم نوسان است، بنابراین ریزش‌های شدید و ناگهانی قیمت را تجربه نمی‌کند. اما به یاد داشته باشید، هر بازاری، ریسک خود را دارد.

مثلا کاهش ارزش دارایی با سپرده‌گذاری در بانک، حتی از ریسک فراتر بوده و عیب این روش سرمایه گذاری است. همچنین مثلا بازار ملک در ایران به دلیل اینکه هرگز افت قیمتی شدیدی را تجربه نمی‌کند، به عنوان بازاری بدون ریسک معرفی می‌شود. اما این بازار هم با ریسک نقدشوندگی و همچنین ریسک مسائل حقوقی مواجه است.

گام چهارم: درک اهمیت تعیین اهداف در سرمایه گذاری

همانقدر که مدیریت هزینه در موفقیت سرمایه گذاری اثر دارد، تعیین اهداف در سرمایه گذاری هم مهم است. به عبارت دیگر، تعیین اهداف و مدیریت هزینه، حتی از اینکه در چه بازاری سرمایه گذاری کنیم هم مهم‌تر هستند.

بدون تعیین هدف برای سرمایه گذاری، نمی‌دانید چه زمانی باید به سمت سرمایه گذاری پرریسک‌تر حرکت کنید، چه زمانی باید به فکر حفظ ارزش پول باشید و حتی نمی‌دانید چه زمانی باید از سود سرمایه گذاری خود استفاده کرده و کیفیت زندگی خود را ارتقا دهید. 

بدون تعیین هدف برای سرمایه گذاری، هدف شما به طور ناخودآگاه تبدیل به کسب سود بیشتر می‌شود. این اتفاق نقطه شروع اسیر شدن در دام طمع و حرکت به سمت سقوط و ورشکستگی است. 

بنابراین توصیه می‌کنیم پس از شروع سرمایه گذاری، برای خود هدفی تعیین کنید. اهداف شما باید واضح، قابل اندازه‌گیری و متناسب با شرایط مالی شما باشند. در ادامه می‌توانید برخی از اهدافی که می‌توانید برای خود مشخص کنید را مشاهده کنید.

• خرید خانه یا ارتقا آن
• خرید ماشین یا ارتقا آن
• ایجاد صندوقی برای هزینه‌های فوری
• ایجاد درآمد غیر فعال برای دوران بازنشستگی

برای هر کدام از موارد بالا باید هدف را با جزییات بیشتری توصیف کنید. مثلا خرید چه خانه‌ای؟ در کجا؟ با چه متراژی؟ برای خرید این خانه باید چقدر پول داشته باشید؟ یا مثلا در مورد درآمد غیر فعال، این درآمد به چه نحوی باید ایجاد شود؟ برای ایجاد آن چه میزان سرمایه مورد نیاز است؟ به این ترتیب مسیر سرمایه گذاری شما شفاف می‌شود.

گام پنجم: راه‌های کاهش ریسک برای شروع سرمایه گذاری

بحث مدیریت ریسک و مدیریت سرمایه، از مباحث بسیار عمیق و مهم در حوزه سرمایه گذاری است. اما در این جا قصد نداریم وارد مباحث پیچیده شویم. بلکه می‌خواهیم ساده‌ترین راه‌ها برای کاهش ریسک که هر فردی می‌تواند به آن‌ها عمل کند را به شما معرفی کنیم.

اثر تعیین اهداف سرمایه گذاری در کاهش ریسک

وقتی مسیر سرمایه گذاری خود را با تعیین اهداف روشن می‌کنید، به طور ناخودآگاه رفتارهای پرریسک شما کاهش می‌یابد. در واقع تعیین هدف (البته به شیوه درست)، خودبه‌خود طمع شما را کاهش می‌دهد. زیرا می‌دانید چرا سرمایه گذاری می‌کنید و با این سرمایه گذاری می‌خواهید به کجا برسید. در این شرایط دیگر نیازی نیست برای سود هر چه بیشتر به هر رفتار پر ریسکی در سرمایه گذاری تن دهید.

تشکیل سبد سرمایه و اثر آن بر کاهش ریسک

هری مارکوویتز، برنده جایزه نوبل اقتصاد، فردی است که به صورت گسترده روی مسئله بهینه‌سازی سبد سرمایه و تاثیر آن در کاهش ریسک سرمایه گذاری کار کرده است. در واقع امروز از نظر علمی ثابت شده است که تنوع‌بخشی به سند سرمایه گذاری، یکی از بهترین روش‌های کاهش ریسک است.

منظور از تنوع‌بخشی به سبد سرمایه این است که سرمایه خود را در دارایی‌های مختلف (مانند سهام، طلا، اوراق مشارکت و املاک) توزیع کنید. این کار باعث می‌شود که اگر یک بخش از سرمایه گذاری شما عملکرد ضعیفی داشت، بخش‌های دیگر آن را جبران کنند.

البته شاید اگر سرمایه گذاری را با پول کم آغاز کنید، نتوانید سبد سرمایه تشکیل دهید، اما به مرور با افزایش سرمایه، برای کاهش ریسک می‌توانید به این سمت حرکت کنید.

کاهش ریسک با افزایش مدت سرمایه گذاری

بسیاری از بازارها به صورت پیوسته درگیر نوسان هستند. برخی از این بازارها مثل ارز دیجیتال و بورس، نوسان زیادی دارند، برخی دیگر مثل طلا، پرنوسان هستند اما به اندازه ارز دیجیتال نوسان ندارند. برخی دیگر از بازارها مثل ملک، نوسان بسیار کمی دارند. همین نوسان یکی از ریسک‌های جدی در سرمایه گذاری است.

در بازارهای پرنوسان، سرمایه گذاری کوتاه مدت، احتمال ضرر را افزایش می‌دهد. بنابراین یکی از راه‌کارهای موثر در کاهش ریسک، افزایش مدت سرمایه گذاری است. مثلا ریسک سرمایه گذاری کوتاه مدت روی طلا بسیار زیاد است، اما اگر بازه زمانی سرمایه گذاری خود را مثلا به 3 سال افزایش دهید، ریسک شما به شدت کاهش می‌یابد.

روش‌های سرمایه گذاری بدون ضرر

منظور از سرمایه گذاری بدون ضرر، حالتی از سرمایه گذاری است که کسب سود برای شما اولویت اول نیست. بلکه اولویت اول شما سرمایه گذاری در بازاری است که اصل سرمایه شما در آن دچار ضرر نشود. مثلا سرمایه گذاری بلند مدت روی طلا، می‌تواند یکی از این گزینه‌ها باشد. زیرا می‌دانیم رشد طلا در بلند مدت، همیشه بیشتر از تورم است.

راه دیگری برای سرمایه گذاری بدون ضرر، این است که در بازاری سرمایه گذاری کنید که بازگشت اصل سرمایه را تضمین می‌کنند. برخی از صندوق‌های بورس چنین قابلیتی دارند، اما سود این صندوق‌ها معمولا کمتر از نرخ تورم است.

راهکار دیگر برای سرمایه گذاری بدون ضرر، استفاده از پلتفرم آکومتر است. آکومتر امکان خرید متری ملک را به صورت گسترده برای تمام مردم ایران فراهم کرده است. با این پلتفرم می‌توانید سرمایه گذاری با 30 میلیون در بازار مسکن را نیز تجربه کنید.

فروش متری مسکن راهکاری برای سرمایه گذاری در بازار مسکن با پول کم است. در این روش هر فردی می‌تواند با پرداخت مبلغ یک متر یا حتی کمتر، در بازار املاک سرمایه گذاری کرده و از رشد بازار مسکن و سود ساخت و ساز بهره‌مند شود. با این روش نه تنها از بازار مسکن جا نمی‌مانید، بلکه سود جذاب آن هم بدست می‌آورید.

عدم سرمایه گذاری با پولی که به آن نیاز داریم

یکی از اصول اساسی سرمایه گذاری این است که هرگز با پولی که برای نیازهای ضروری زندگی‌تان اختصاص داده‌اید، سرمایه گذاری نکنید. این کار باعث می‌شود در شرایط اضطراری دچار مشکل نشوید و از تصمیمات عجولانه اجتناب کنید.

متاسفانه برخی افراد با طمع کسب سودهای بسیار زیاد، حتی ماشین یا خانه خود را می‌فروشند. در این شرایط قطعا هیچ کس نمی‌تواند تصمیم درستی برای سرمایه گذاری بگیرد. بنابراین توصیه اکید این است که با پولی که قرض گرفته‌اید یا به آن نیاز دارید، هرگز وارد سرمایه گذاری نشوید.

عدم تصمیم‌گیری احساسی

تصمیمات احساسی یکی از عوامل اصلی شکست در سرمایه گذاری است. هیجانات بازار، اخبار و شایعات می‌توانند شما را تحت تأثیر قرار دهند. برای موفقیت در سرمایه گذاری، باید با تحقیق و تحلیل منطقی تصمیم‌گیری کنید.

حتی گاهی اوقات برخی افراد تحت تاثیر اطلاعاتی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود قرار گرفته و بدون بررسی عمیق و علمی، وارد سرمایه گذاری شده و در نهایت با ضرر از آن خارج می‌شوند.

حرکت برخلاف جریان آب: جلوگیری از حرکت گله‌ای

اصطلاح حرکت گله‌ای زمانی در سرمایه گذاری استفاده می‌شود که بسیاری از مردم، به خاطر مورد اقبال قرار گرفتن یک بازار، برای سرمایه گذاری به آن بازار هجوم می‌برند. اینجاست که وارن بافت، بزرگ‌ترین سرمایه گذار تاریخ می‌گوید باید برخلاف جهت آب حرکت کنید.

این استراتژی معمولاً پرریسک است. زیرا زمانی که تقاضا برای یک بازار بیش از حد بالا رود، قیمت‌ها به طور غیرمنطقی افزایش می‌یابد و احتمال کاهش شدید وجود دارد. بنابراین وقتی هجوم مردم به سمت یک بازار را دیدید، بهتر است برای سرمایه گذاری در آن احتیاط کنید و اگر توان تحلیل آن را ندارید، بهتر است از سرمایه گذاری منصرف شوید.

آشنایی با FUD و FOMO

FUD مخفف Fear, Uncertainty and Doubt و به معنای ترس، عدم اطمینان و تردید است. FOMO نیز مخفف fear of missing out و به معنای ترس از دست دادن است. این دو پدیده مواردی هستند که به احتمال زیاد، اغلب افرادی که وارد سرمایه گذاری می‌شوند، با آن درگیر شده و به خاطر آن دچار ضرر می‌شوند.

FUD حالتی است سرمایه تحت تاثیر اخبار منفی یا شایعات مختلف دچار ترس، عدم قطعیت و تردید شده، در نتیجه به صورت احساسی تصمیم به فروش می‌گیرد. FOMO نیز حالتی است به واسطه اخبار مثبت، سرمایه گذار نگران از دست دادن فرصت شده و بدون تحلیل و احساسی، وارد سرمایه گذاری می‌شود. این دو مورد از عوامل مهم شکست در سرمایه گذاری هستند.

گام ششم: درک لزوم حفظ سود

یکی از اصول مهم سرمایه گذاری، حفظ سود به دست آمده است. بسیاری از افراد پس از کسب سود، با طمع به دنبال سود بیشتر می‌روند و در نهایت، نه‌تنها سود خود را از دست می‌دهند، بلکه به سرمایه اصلی نیز آسیب می‌زنند. حفظ سود به معنای بازنگری و مدیریت مجدد سرمایه گذاری است تا سود به دست آمده تضمین شود.

در واقع می‌توان گفت مفهوم حفظ سود، در ارتباط نزدیک با تعیین هدف برای سرمایه گذاری است. اما بین این دو تفاوتی هم وجود دارد.

گاهی اوقات با تعیین هدف برای سرمایه گذاری، ممکن است به صورت کامل از یک بازار خارج شده و کل پول خود را برای هدف مورد نظر هزینه کنید. اما حفظ سود می‌تواند اقدامی در میانه سرمایه گذاری شما باشد.

مثلا با توجه به پر ریسک بود بازار ارز دیجیتال، می‌توانید تصمیم بگیرید بیش از 10 یا 15 درصد سرمایه خود را در این بازار نگه ندارید. در نتیجه هر وقت سود شما به حد مشخصی رسید، می‌توانید آن را از بازار ارز دیجیتال خارج کرده و آن را در بازاری با ریسک کمتر مثل خرید متری ملک یا خرید طلا برای بلند مدت وارد کنید.

گام هفتم: افزایش پیوسته اطلاعات سرمایه گذاری

گام هفتم آخرین گام برای ورود به سرمایه گذاری نیست. بلکه فرایندی است که باید پیش از ورود به سرمایه گذاری شروع شود و همواره ادامه داشته باشد. برای موفقیت در سرمایه گذاری، یادگیری مداوم و به‌روز ماندن در زمینه‌های مالی و اقتصادی ضروری است.

مطالعه کتاب‌های مالی، شرکت در دوره‌های آموزشی معتبر و دنبال کردن تحلیل‌های بازار می‌تواند دانش شما را افزایش داده و تصمیم‌گیری‌های بهتری را برایتان ممکن سازد. سرمایه گذاری، سفری است که برای موفقیت در آن، داشتن دانش و آگاهی الزامی است.

چگونه سرمایه گذاری را شروع کنیم؟