گواهی صرفه‌جویی، اوراق بهاداری قابل معامله است که کاهش واقعی مصرف انرژی را به صورت کمی تایید می‌کند و به کسب‌وکارها و افراد امکان می‌دهد این صرفه‌جویی را به یک دارایی مالی تبدیل کنند. این گواهی‌ها از طریق اجرای طرحهای بهینهسازی مصرف انرژی (مانند تعویض تجهیزات پر‌مصرف) صادر شده و در بورس انرژی قابل خرید و فروش هستند، و به افزایش بهره‌وری انرژی و کاهش هزینه‌ها کمک می‌کنند. در حال حاضر گواهی صرفه‌جویی برق و گاز در بورس انرژی ایران در حال معامله است، گواهی صرفه‌جویی گازوئیل نیز به زودی به جمع این گواهی‌ها اضافه می‌شود.
در ادامه یادداشتی در این خصوص از محمود کریمی، معاون توسعه بازار بورس انرژی ایران را می‌خوانید:
گواهی صرفه‌جویی گازوئیل
گواهی صرفه‌جویی انرژی اوراق بهادار قابل معامله‌ای است که متضمن تعهد ناشر آن به تحویل مقدار معینی از یک حامل انرژی مشخص به دارنده آن در تاریخ مقرر میباشد و از محل صرفه‌جویی محقق شده یا تعهد به صرفه‌جویی انرژی در یک دوره زمانی معین ناشی شده است. گواهی صرفه‌جویی انرژی به عنوان ابزار مالی جدید بازار سرمایه در تاریخ 26/12/1399 به تصویب شورای عالی بورس و اوراق بهادار رسید.
بر اساس این تعریف، اوراق گواهی صرفه‌جویی گازوئیل نوعی اوراق بهادار قابل معامله است که بیانگر مقدار معینی از این حامل انرژي است که در نتیجه اجرای پروژه‌ها یا اقدامات بهینهسازی، صرفه‌جویی شده یا تعهد به صرفه‌جویی آن ایجاد شده است.
به‌عبارت دیگر، ناشر این اوراق متعهد به صرفه‌جویی مقدار مشخصی از گازوئیل می‌شود و پس از تأیید دستگاه‌های ذی‌صلاح و صحت‌سنجی آن، گواهی مربوطه به سرمایهگذار طرحهای بهینهسازی تخصیص یافته و امکان عرضه آن در بورس انرژی ایران فراهم می‌کند.
سازوکار بازار گواهی صرفه‌جویی گازوئیل
در راستای تبیین سازوکار بازار گواهی صرفه‌جویی انرژی محقق‌شده گازوئیل فرآیند آن به شرح زیر است:
پس از اجرای فرآیند اندازه‌گیری و صحت سنجی مطابق ضوابط مصوب به تناسب میزان صرفه‌جویی محقق شده، گواهی‌های مربوطه از ناشر به سرمایهگذار منتقل می‌گردد. این گواهی‌ها پس از انتقال، قابلیت معامله در بازار را خواهند داشت. از این مرحله و تا تاریخ سررسید کلیه فعالان بازار اعم از حقیقی و حقوقی امکان مشارکت و انجام معامله بر روی این اوراق را خواهند داشت. در سررسید صرفا آن دسته از مشترکین که واجد شرایط لازم جهت تحویل فیزیکی دارایی پایه (گازوئیل) باشند قادر خواهند بود با ارائه درخواست اعمال و ارسال مدارک و مستندات مربوطه به اتاق پایاپای نسبت به طی فرآیند تحویل فیزیکی اقدام نمایند.
مشخصات قراردادی گواهی صرفه‌جویی گازوئیل
گواهی صرفه‌جویی انرژی نفتگاز (گازوئیل)، با دارایی پایه نفت گاز (گازوئیل) منتشر می‌شود که سقف حجم قابل انتشار این گواهی معادل 20 میلیارد لیتر و اندازه هر قرارداد معادل یک لیتر است. این اوراق فاقد تاریخ سررسید هستند. برای این اوراق امکان تحویل فیزیکی دارایی پایه فراهم است و چنانچه دارندگان گواهی متقاضی تحویل فیزیکی این حامل انرژی معادل میزان گواهی خریداری شده باشند، می
بایست حداقل یک ماه پیش از زمان موردنظر، درخواست خود را مطابق با ضوابط به بورس انرژی ایران ارائه کنند.
بورس انرژی ایران پس از دریافت درخواست دارنده گواهی و تطبیق دارایی، نسبت به ارسال اطلاعات دارندگان گواهی به ناشر جهت قرارگیری در برنامه تحویل اقدام مینماید. ناشر مکلف است ترتیبات لازم جهت تحویل فیزیکی نفتگاز را در موعد تحویل درخواستی متقاضی به وی اعلام نماید.
گواهی صرفه‌جویی گازوئیل راهکاری علیه ناترازی انرژی
انتشار این اوراق در بورس انرژی ایران، راهکاری نوآورانه برای مدیریت چالش ناترازی تولید و مصرف گازوئیل در کشور قلمداد می‌شود. این ابزار مالی با ایجاد مشوق‌های اقتصادی برای مصرفکنندگان گازوئیل، آن‌ها را به بهینهسازی مصرف و جلوگیری از اتلاف این حامل کلیدی انرژی ترغیب مینماید و بدین ترتیب، امکان تخصیص منابع سوخت آزادشده به سایر حوزههای مصرف در کشور را فراهم می‌آورد. از این رو این اوراق می‌تواند به مسیری نوین برای مدیریت ناترازی انرژی در ایران مبدل گردد.
این ابزار مالی افزون بر مدیریت بهینه مصرف، از طریق شفاف‌سازی فرآیندهای معاملاتی، به طور بالقوه قادر است بخشی از معضل قاچاق سوخت را پوشش داده و صرفه‌جویی نظام‌مند در صنایع را محقق سازد . بنابراین، مدیریت مصرف گازوئیل مبتنی بر ابزارهای مالی، به ویژه در شرایط کمبود می‌تواند موثر واقع شود.
شایان ذکر است، باتوجه به این که تمامی صنایع مصرف‌کننده گازوئیل جامعه هدف بورس انرژی ایران در صرفه‌جویی هستند، در صورت وجود حمایت‌های لازم از اوراق صرفه‌جویی گازوئیل می‌تواند گامی بلند و موثر در مسیر مقابله با ناترازی انرژی به اشکال مستقیم و غیرمستقیم بردارد.
0 دیدگاه