اما در این نوشتار سعی می‌کنیم لغت‌نامه‌های چاپی و نسخه‌های نرم‌افزاری یا دانشنامه اینترنتی را بررسی کنیم.
برخی بر این باورند که خواندن از روی کتاب کاغذی موجب افزایش سرعت مطالعه، آرامش، ماندگاری بیشتر اطلاعات و... می‌شود.
البته اگر منصفانه قضاوت کنید می‌بینید که برخی از این مزایا در کتاب‌های الکترونیکی هم موجود است. و برخی مزایا یا احساسات نسب به آن فردی است. به عنوان مثال شاید برای فردی که با موبایل هوشمند بزرگ شده، خواندن یک داستان از روی موبایل حس خوشایندتری داشته باشد تا کتاب چاپی.
مزایای لغت‌نامه چاپی
1- هرآنچه کتاب کاغذی نسبت به کتاب الکترونیک و آنلاین برتری دارد. به‌عنوان‌مثال:
• عدم نیاز به دستگاه و یا اینترنت
• از نظر برخی: افزایش سرعت مطالعه، آرامش، ماندگاری بیشتر اطلاعات
2- کمتر درهم‌و‌برهمی می‌بینید، بدون تبلیغات، بدون پاپ آپ، نرم‌افزارهای مخرب و کوکی‌های اضافی و غیر امن. (نکته: این موارد تنها در برخی وب‌سایت‌ها مشاهده و به صورت بدبینانه بیان شده و به هیچ عنوان همگانی نیست. )
مزایای دانشنامه اینترنتی
1- هرآنچه کتاب‌های الکترونیک و آنلاین نسبت به کتاب کاغذی برتری دارند. به‌عنوان‌مثال:
• عدم قطع درختان برای تولید کاغذ و کمک به محیط‌زیست
• هزینه کمتر و ارزان‌تر نسبت به کتاب‌های چاپی
• عدم محدودیت در توزیع و دسترسی افراد
• دسترسی بسیار سریع. چند ثانیه پس از خرید یا دانلود رایگان
• جابه جایی یا ارسال بسیار آسان کتاب های الکترونیک
• و...
2-جستجو و دسترسی: اولین تفاوت دانشنامه اینترنتی با کتب لغت‌نامه در شیوه جستجو و دسترسی به محتوای مدنظر است. در اکثر کتاب‌های لغت‌نامه برای پیدا کردن واژه موردنظر می‌بایست به ترتیب حروف الفبا صفحات را بررسی کرده تا به نتیجه برسید درصورتی‌که در یک دانشنامه اینترنتی کافی‌ست یک جستجوی ساده انجام دهید
.
3-قیمت: مبلغ تمام شده کتب لغت‌نامه، معمولا چون کتاب مرجع هستند از قیمت بالاتری نسبت به سایر کتاب‌ها برخوردارند. درصورتی‌که دانشنامه اینترنتی معمولا بخش عمده اطلاعات را به‌صورت رایگان در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
4-اعتبار و کیفیت اطلاعات: یک دانشنامه اینترنتی به دلیل اینکه روزانه توسط هزاران نفر بازخوانی می‌شود و امکان گزارش غلط املایی و محتوایی را به کاربران می‌دهد از کیفیت محتوایی بهتری برخوردار است.
5-دیکشنری‌های تخصصی: یک دانشنامه اینترنتی می‌تواند دیکشنری‌های تخصصی بسیاری را در خود جای دهد. از دیکشنری تخصصی شیمی، ریاضی، فیزیک کوانتوم گرفته تا دیکشنری تخصصی ورزشی، آشپزی و… درحالی‌که که چنین مواردی در لغت‌نامه‌های چاپی به‌صورت یکجا موجود نیست.
6-بروزرسانی: فرض کنید در یک لغت‌نامه کشور "سنگاپور” دارای توضیحاتی ایستا و ثابت است، درحالی‌که کشور سنگاپور ازنظر گردشگری و صنعت فناوری اطلاعات رشد بسیار چشمگیری داشته. و این مهم را شما در لغت‌نامه‌های چاپی پیش از آن نمی‌بینید. درصورتی‌که دانشنامه اینترنتی پس از چند روز داده‌های خود را در این موضوع بروزرسانی می‌کند. یا همین امروز به لغت‌نامه‌های چاپی مراجعه کنید و دنبال اطلاعات در مورد بیماری و نام کرونا یا کوید 19 بگردید. آیا به نتیجه می رسید؟! خیر. و به دانشنامه اینترنتی رجوع می‌کنید.
7- تلفظ صوتی: اکثر دانشنامه های اینترنتی دارای تلفظ و فایل صوتی موضوع مدنظر شما هستند که این امر باعث یادگیری هرچه بهتر شما می‌شود.
8-مثال‌های گوناگون: برخی دانشنامه های اینترنتی موضوع مدنظر شما را در متن اخبار، کتب گوناگون، اشعار و ... نشان می‌دهند. که برای درک بهتر آن موضوع مفید است.
9-محتوای تصویری: دانشنامه های اینترنتی می‌توانند شامل تصاویر و ویدیوهای مرتبط با موضوع مطرح‌شده باشند. فرض کنید می‌خواهید مفهوم قلب یا حیوان کوالا را به یک کودک بفهمانید، لغت‌نامه‌های کاغذی تنها به توضیح یا نهایتا یک تصویر کوچک بسنده کرده‌اند. درصورتی‌که دانشنامه اینترنتی می‌تواند شامل تصاویر و ویدیوهای متعددی در آن موضوع باشد که برای فهم بهتر آن کودک بسیار مفید است.
10-پیشنهاد با یک کلیک: وب‌سایت‌های آنلاین دانشنامه، معمولا مترادف و متضاد، ریشه و شکل‌های مختلف گرامری (دستور زبان) کلمه مدنظر را به شما ارائه می‌دهد و شما با یک کلیک ساده به آن دسترسی پیدا می‌کنید.
11-حجم داده: با توجه به موارد ذکرشده و مشخص، بدون شک می‌توان گفت حجم داده‌های یک لغت‌نامه چاپی به‌هیچ‌وجه قابل‌مقایسه با یک دانشنامه اینترنتی نیست. چراکه یک دانشنامه اینترنتی (مانند ویکیپدیا) می‌تواند شامل میلیون‌ها و میلیارد صفحه‌ی مجزا باشد.
12-شخصی‌سازی: شما در برخی دیکشنری‌های آنلاین و دانشنامه های اینترنتی می‌توانید تنظیمات شخصی خود را اعمال کنید. به‌عنوان‌مثال فونت موردعلاقه، روشنایی پس‌زمینه، اندازه فونت و قلم، ترتیب نمایش دیکشنری‌ها، جستجو های اخیر و….
13-چندزبانه: یک دانشنامه اینترنتی نه تنها می‌تواند شامل دیکشنری‌های بسیاری در تمام زبان‌ها باشد، بلکه می‌توانید تمام بخش مربوط به خود وب‌سایت از جمله منوها، عنوان لینک‌ها، دکمه‌ها و...را به صورت چندزبانه تغییر دهید. که باعث فهم بهتر بازدیدکنندگان با زبان دیگر می‌شود.
14-بحث و گفتگو: در دانشنامه اینترنتی امکان جالبی هست که حتی اگر یک نوجوان علاقه‌مند یا یک استاد ادبیات باشید، می‌توانید در مورد موضوع مدنظر خود با سایر کاربران بحث و گفتگو کنید.
15-تصحیح غلط املایی: حتما برایتان پیش‌آمده که در هنگام جستجو در اینترنت اشتباه تایپی داشته‌اید و خود وب‌سایت آن را برای شما تصحیح کرده و کار شمارا تسریع بخشیده است.
16-استفاده از اطلاعات: در اکثر مواقع شما می‌توانید به‌راحتی اطلاعات موردنظر خود را از دانشنامه اینترنتی کپی کرده و مثلا در مقاله یا متن پایان‌نامه خود بدون تایپ مجدد استفاده کنید.
17-ابزارهای کاربردی: برخی دانشنامه های اینترنتی پا را فراتر گذاشته و ابزارها و امکانات بسیار زیادی را برای رفاه و تسریع هرچه بیشتر فعالیت‌های کاربرانشان فراهم ساخته‌اند. ازجمله مترجم آنلاین متن، تبدیل متن به گفتار، تبدیل متن به‌عکس و…
نتیجه‌گیری و سپاس
شعر زیبای گلشن راز از شیخ محمود شبستری که این تفاوت را برای ما قابل‌فهم‌تر می‌کند.
هر آن چیزی که در عالم عیان است ***** چو عکسی ز آفتاب آن جهان است
جهان چون زلف و خط‌وخال و ابروست ***** که هر چیزی به‌جای خویش نیکوست
با نیازهای امروز روز می‌توان گفت که دانشنامه های اینترنتی مراجعه‌کننده‌ی بیشتری دارند و با نیازهای امروز سازگاری بهتری دارند. ولی این موارد هیچ‌کدام از ارزش سال‌ها زحمت و دسترنج بزرگانی که در تهیه، تولید و انتشار فرهنگنامه و لغت‌نامه‌های چاپی وقت گذاشته‌اند کم نمی‌کند، بلکه باید یادمان باشد که اگر پیشرفتی در علم و صنعت صورت گرفته، مدیون زحمات این بزرگواران بوده است.
می‌توان گفت جامع‌ترین آنها مجموعه تعاریف و داده‌های جمع‌آوری شده توسط مرحوم علی‌اکبر دهخدا بوده که به جرات می‌توان گفت یکی از ارزنده‌ترین آثار زبان فارسی است. لغت‌نامه دهخدا امروز یکی از کاربردی‌ترین لغت‌نامه‌های زبان فارسی است که با سال‌ها فعالیت آن مرحوم با امکانات ابتدایی و بدون کامپیوترهای امروزی و اینترنت گردآوری‌شده است.
.jpg)
0 دیدگاه